(Özel İçerik)
Zonguldak’taki İmza Gazetesi kamuoyu adına soruyor, Zonguldak Lavuar Alanı çöpe mi atılıyor, projede yer alan otoparktan vaz mı geçildi?
Zonguldak’ta yayın yapan İmza Gazetesi’nden gazeteci Orhan Akyüz’ün haberine göre, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ili olmasının yanı sıra emeğin başkenti kömür kent olarak da bilinen Zonguldak’ın şehir merkezinde yer alan Terakki Mahallesi’ndeki kömür yıkama-ayıklama tesisi olarak kullanılırken faaliyetine son verilerek Hazine’ye devredildiği ilgili yetkililer tarafından açıklanan Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Lavuar alanının yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanlığı’nca yapımına başlanan “Lavuar Alanına Müze İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İkmal İşi” projesinin akıbeti kamuoyu tarafından merak ediliyor.
Bakanlığın Lavuar Alanı Hazine’ye Devredilmişti!
2018 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın önerisiyle aralarında lavuar alanının da bulunduğu bazı TTK arazilerinin Bakanlar Kurulu Kararı ile Hazine’ye devredildiği açıklanmıştı.
İlgili bakanlığın 28.03.2018 tarihli yazısı ile Bakanlar Kurulu’nun 30.04.2018 tarih ve 2018/11713 sayılı kararı ile Zonguldak Merkez ilçe, Terakki, Birlik, Çınartepe ve Mithatpaşa mahalleleri sınırları içinde bulunan ve mülkiyeti TTK Genel Müdürlüğü’ne ait bazı taşınmazların Hazine’ye devredilmesi kararlaştırılarak yürürlüğe girmişti. Bu kararla TTK Genel Müdürlüğü elinde bulunan başta lavuar alanı olmak üzere kullanılmayan ve atıl durumda olanların yanı sıra vatandaşların da kullanımında bulunan taşınmazlar Hazine’ye devredildi.
Proje Hangi Aşamada, Neler Oluyor, Otopark Çöpe mi Atıldı!
20 dönüm araziyi kapsayan Lavuar Alanı Projesi'de 1600 metrekarelik alanda yer altı silolarının üstüne yapılacak gezilebilir 10+10+10 toplam 30 milimetre kalınlıkta lamine kaymaz cam teras, yer altında 4 bin 500 metrekare koruma altında olan lavuar binası, dışarıda 24 metre yüksekliğinde 3 adet koruma altında kuleler, 1500 metrekare çelik ve betonarme karışık 2 katlı tasarımsal cam cephe ve yeşil çatılı müze fuaye ve konferans salonu bulunan yeni bina, otopark ve geri kalan alanın tamamı millet bahçesi konseptinde park, etkinlik alanları ile yeşil alanların vatandaşın hizmetine sunulacağı yönünde yetkililerce açıklamalarda bulunulmuştu
Kentimizin sosyal ve tarihsel geçmişinde önemli yer tutan kömür madeniyle ilgili olarak kent merkezindeki lavuar alanında TOKİ tarafından başlatılan sosyal donatılar, park ve peyzaj düzenleme çalışmalarının ivedilikle hızlandırılması bekleniyor, ancak şu anda projenin ve otoparkın hangi aşamada olduğu yönünde bilgi kirliliği ise had safhaya ulaşmış durumda.
Otopark Adeta Bilmece!
Lavuarın alanına Zonguldak’ın önceki belediye başkanlarından İsmail Eşref döneminde 450 otopark yapılması planlanıyordu, ardından Ömer Selim Alan döneminde bu rakam 550’ye çıkarıldı, ancak bu konuda şu ana kadar tık yok, kentin en önemli sorunlarından biri otopark, otopark buraya olacak mı olmayacak mı kamuoyu adına yetkililerden net açıklama bekliyoruz.
Zonguldak’ta 204 Bin 492 Adet Motorlu Kara Taşıtı Var!
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) bu yıl (2025) eylül ayındaki verilerinde, Zonguldak’ın il genelinde trafiğe kayıtlı 113 bin 601 adet otomobil, 4 bin 307 adet minibüs, 1848 adet otobüs, 28 bin 366 adet kamyonet, 6 bin 943 adet kamyon, 37 bin 657 adet motosiklet, 699 adet özel amaçlı (özel işlerde kullanılan motorlu araç) ve 11 bin 71 adet traktör olmak üzere 204 bin 492 adet motorlu kara taşıtı aracı yer alıyor.
Zonguldak Lavuar Alanı Hikayesi!
Zonguldak’ta Yerel Tarih Araştırmacısı ve Maden Mühendisi Ekrem Murat Zaman’ın, Zonguldak Lavuar Alanı ile ilgili görüşleri şöyle:
1896… Zonguldak’ta ilk liman, Ereğli Şirketi Osmaniyesi (Societe d’Heraclee Osmanlı A.Ş.) tarafından 1896 yılında yapıldı.
1912… Bir plan üzerinde “Liman İmtiyaz Sahasının” sınırları belirlendi.
Satın Alma Mukavelesi!
28 Aralık 1936… Cumhuriyet Hükümeti, Etibank’ın kuruluşunu tamamlarken, Ereğli Şirketi’nin satın alınması çalışmaları da başlatıldı. Hükümet ve Ereğli Şirketi arasında 28 Aralık 1936 tarihli, “Satın Alma Mukavelesi” imzalandı EKİ, sınırları 1912’de bir plan üzerinde belirlenen “Liman İmtiyaz Sahasının” bu şekilde sahibi oldu.
Bu liman, birçok kez onarılıp ilave tesisiler yapılarak 1950’lere kadar kullanıldı.
Proje İstenmesine Karar Verildi!
15 Ocak 1947… Zonguldak Limanı’nın ulaşım yollarını ve yükleme tesislerini kapsayan “Seri Kömür Yükleme Limanı” olarak yapımına karar verildi. İstenen projeyi yapmak üzere teklif veren firmaların verdiği fiyatlar 15 Aralık 1947 tarihinde toplanan bakanlıklar arası komisyonda incelenerek firmalardan proje istenmesine karar verildi.
Ekonomik ve Yararlı Olacağı Düşünüldü!
12 Mayıs 1947… Bu tarihlerde Zonguldak Limanı’nın yeri belirlenmiş, fakat ihalesine henüz başlanmamıştı. Komisyon 12 Mayıs 1947 tarihli raporunda “üç ayrı lavuar yerine üç üniteli tek bir lavuarın yeni liman sahası içinde yapılmasının” ekonomik ve yararlı olacağı görüşünü belirtti.
Bu saha Ereğli Şirketinden satın alınan yerler arasındaydı. EKİ’ye ait olan bu alan üzerinde Ereğli Şirketinden kalma Zonguldak Lavuarı bulunuyordu. Raporda, “önerilen yeni Zonguldak Lavuarı ve ihale aşamasındaki Zonguldak Limanı’nın birlikte bitirilecek şekilde planlanması” önerildi.
Büyük Yatırım Projesi!
26 Haziran 1949… 11 Mart 1949 tarihinde başlayan ihale görüşmeleri sonucunda, 24 Haziran 1949 tarihinde mevcut limanın genişletilmesi demiryolu bağlantısı ve kömür yükleme tesisleri yapımı mukavelesi imzalandı. Bu büyük yatırım Projesi, 1948 tarihlinde ‘Marshall Planı’ çerçevesinde sağlanan dış parasal kaynakla uygulamaya kondu.
Ağustos 1953… Liman ve yükleme tesislerinin yapımı Ağustos 1953’ de bitirildi.
1950 yılında, Zonguldak Limanı’nın yapımı devam ederken, yükleme ve depolama tesislerinin yapımı için, EKİ Etüt-Tesis Müdürlüğü tarafından hazırlanan proje Kömür Rıhtımı, Direk Rıhtımı ve Kargo Rıhtımı bölümlerinden oluşturulmuştu.
6 Ağustos 1957’de yeni Zonguldak Lavuarı ve yeni yükleme tesisleri işletmeye açıldı.
Zonguldak deresinin ıslahından ve demir yolu bağlantılarının da kurulmasından sonra kesintisiz şehir trafiğini ve kesintisiz kömür naklini sağlamak üzere şehrin iki yakasını birbirine bağlayan, İnönü (Fevkani) Köprüsü yapılmasıyla yatırımlar tamamlandı.
Ro-Ro Taşımacılığı Seferleri Başlatıldı!
21 Kasım 1996… Direk Rıhtımı, kullanılmadığı gerekçesi ile 21 Kasım 1996 tarihinden itibaren ‘Gümrük Sahası’ ve TIR’lar için otopark olarak tahsis edildi ve ‘Ro-Ro Taşımacılığı’ seferleri başlatıldı. Kargo Rıhtımını, 199,6 m. uzatılarak Ereğli ile Zonguldak limanları arasında, yükleme boşaltma yapılmadan tren ferisi ile taşımacılık sağlandı.
1100 Metre Demir Yolu Hattı Yenilendi!
16 Ağustos 2004 tarihinde Erdemir–TTK – TCDD arasında yapılan protokol gereği, Zonguldak Limanı’na uzanan 1100 metre demir yolu hattı yenilendi.
Tren Ferisine Başlandı!
18 Kasım 2004… Tren Ferisi, sefere başlandı. Proje ile Erdemir ulusal demiryolu şebekesine bağlanması sağlandı.
Zonguldak Lavuarı’nın Yıkımına Başlandı!
2006’da yıkama maliyetini düşürmek amacıyla Üzülmez ve Kozlu’ya iki ayrı lavuar özel sektör tarafından yapıldı. Hizmet alımı yolu ile tüvenan (yıkanmamış-ayıklanmamış) kömürün yıkatılmasına, daha sonra da Zonguldak Lavuarı’nın yıkımına başlandı. Liman sahası içindeki flitrasyon tesislerinin yıkılması sonucu ortaya çıkan alanın bir bölümü Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları (KARDEMİR) T.A.Ş’ye tahsis edildi. 50 bin metrekarelik alan betonlanarak bir bölümü “Tır Parkı“ olarak ayrıldı.
2007’den Sonra…!
2007’den sonra, Zonguldak Lavuar Tesislerinin, ‘Karabük Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ tarafından tescillenip endüstri mirası olması sağlandı.
2007… Ani husul olan bir gelişmeyle lavuar yıkıldı. Yıkımdan geriye kalan tesislerin halkın hizmetine sunulması, 80 bin metrekarelik açık alanın ise kamu malı olarak halkın sosyal kültürel ihtiyaçlarını karşılama amaçlı kullanımının planlanması düşünüldü.
Çalıştay Düzenlendi!
15 Mart 2009… Zonguldak Kültür Eğitim Vakfı (ZOKEV), 15 Mart 2009 tarihinde ‘Lavuar Alanı Ortak Çözüm Çalıştayı’ düzenledi. Tüm Zonguldaklıları, çıkan sonuçların takipçisi olmaya çağırdı.
Yarışma Yapıldı!
30 Haziran 2010… Zonguldak Belediyesi tarafından Lavuar Koruma Alanı ve Çevresi Koruma, Planlama, Kentsel Tasarım ve Peyzaj Düzenleme Proje Yarışması’ düzenlendi. Yeni projenin tanıtımı ve canlandırması kamuoyuna sunuldu.
26 Şubat 2021…!
26 Şubat 2021… Üzerindeki tesislerin yıkımından 14 yıl (738 hafta, 5166 gün) sonra lavuar alanının Zonguldak Belediyesi tarafından 26 Şubat 2021 günü yeni projeyle tekrar ihale edileceği bilgisi kamuoyuyla paylaşıldı.