Son günlerde uzay hava olayları arasında en çok konuşulan konulardan biri jeomanyetik fırtınalar oldu. Peki, bu doğa olayı insanları nasıl etkiliyor, Türkiye’de nerelerde gözlemlenebilir? Güneş’ten gelen yüklü parçacıkların Dünya’nın manyetik alanıyla etkileşime girmesi sonucu oluşan bu olay, hem teknolojik sistemlerde hem de insan sağlığında çeşitli etkiler yaratabiliyor. İşte 2025 Kasım ayı itibarıyla jeomanyetik fırtınaya dair bilinen tüm detaylar.
Jeomanyetik Fırtına Nedir ve Neden Oluşur?
Jeomanyetik fırtına, Güneş yüzeyinde meydana gelen patlamalarla ortaya çıkan koronal kütle atımlarının Dünya’nın manyetosferine ulaşmasıyla oluşur. Bu süreçte gezegenin manyetik alanı kısa sürede bozulur ve yüksek enerjili parçacıklar atmosferle etkileşir. Bu durum özellikle kutuplara yakın bölgelerde aurora (kutup ışıkları) gibi görsel doğa olaylarına neden olur.
Bilim insanları, 2025 yılı boyunca Güneş aktivitelerinde artış yaşandığını ve bu nedenle Dünya’da orta şiddette fırtınaların daha sık görülebileceğini belirtiyor.
İnsan Sağlığına Etkileri
- Jeomanyetik fırtınaların insan sağlığı üzerindeki etkileri tam olarak kanıtlanmış olmasa da bazı bilimsel gözlemler şu bulguları öne çıkarıyor:
- Uyku bozuklukları ve yorgunluk hissi: Manyetik alan değişimleri, vücut biyoritmini etkileyebiliyor.
- Baş ağrısı ve dikkat dağınıklığı: Özellikle hassas bireylerde bu tür etkiler geçici olarak görülebiliyor.
- Ruh hali dalgalanmaları: Bazı araştırmalar, manyetik alan değişimlerinin sinir sistemi üzerinde dolaylı etkiler yaratabileceğini öne sürüyor.
- Uzmanlara göre bu etkiler kalıcı değil, ancak yüksek manyetik aktivite dönemlerinde gözlenme ihtimali artıyor.
Türkiye’de Nerelerde Görülecek?
Jeomanyetik fırtınalar genellikle yüksek enlemlerde etkili olsa da, güçlü fırtınalar sırasında Türkiye’nin kuzey bölgelerinde de etkileri görülebiliyor. Özellikle Karadeniz kıyıları, İstanbul ve Trakya hattında gökyüzünde zayıf aurora izleri gözlemlenebiliyor. Ayrıca fırtına şiddetine bağlı olarak iletişim sistemlerinde kısa süreli kesintiler, GPS sinyal hataları ve enerji iletim hatlarında dalgalanmalar yaşanabiliyor.
Uzmanlar, Türkiye’de ciddi bir risk beklenmediğini ancak elektrik altyapısı ve haberleşme sistemlerinin bu tür olaylarda dikkatle izlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Jeomanyetik fırtınalar yalnızca gökyüzünü değil, teknolojik altyapıyı da etkileyebiliyor. Uydu iletişim sistemlerinde geçici kesintiler, internet bağlantısında yavaşlamalar ve bazı havacılık rotalarında değişiklikler bu dönemde yaşanabiliyor. 2025 Kasım ayındaki fırtınanın orta şiddetli olduğu, Türkiye’nin kuzeyinde sınırlı düzeyde etkili olacağı bildiriliyor.