TÜBİTAK 1002 Hızlı Destek Programı kapsamında desteklenen "Batı Karadeniz Bölgesi Orman Fidanlıklarında Omurgasız Toprak Faunasının Vejetasyon Mevsimindeki Değişimi" başlıklı bu çalışma, bölgedeki toprak canlılarını bilimsel yöntemlerle ortaya koyacak.
Projenin en dikkat çekici yönlerinden biri ise, Türkiye'de fidanlıklarda ilk kez, toprak kalitesini biyolojik açıdan değerlendiren QBS (Toprak Biyolojik Çeşitlilik İndeksi)'nin uygulanacak olması.
TOPRAK KALİTESİ ARTIK BİYOLOJİK İNDEKSLE ÖLÇÜLECEK
Proje yürütücüsü KBÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Duyar, çalışmanın bilimsel önemine vurgu yaptı. Duyar, "Ülkemiz fidanlıklarında çeşitli fauna çalışmaları yapılmış olsa da, özellikle Batı Karadeniz orman fidanlıklarında toprak faunasına yönelik kapsamlı bir çalışmaya rastlamadık. Bugüne kadar toprak kalitesi çoğunlukla fiziksel ve kimyasal analizlerle belirleniyordu. Bu projeyle birlikte, ilk kez biyolojik çeşitlilik indekslerini kullanarak toprak kalite sınıflarını biyolojik açıdan değerlendirmeyi hedefliyoruz" dedi.
İKİ FARKLI YÖNTEMLE CANLILAR TESPİT EDİLİYOR
Toprak canlılarının belirlenmesinde kullanılan yöntemlere dair bilgi veren Doç. Dr. Duyar, hem yüzeyde hem de toprak içinde yaşayan faunayı hedeflediklerini belirtti: "Zeminde hareket eden omurgasızları 'Çukur Tuzak' yöntemiyle, toprak içerisinde yaşayanları ise 'Tulgren Hunisi' sistemiyle tespit ediyoruz. Tulgren Hunisi'nde canlılar, ısı ve ışık etkisiyle aşağıya yönlendirilerek toplanıyor ve teşhisleri bu sayede kolaylıkla yapılabiliyor."
BİR ÇAY BARDAĞI TOPRAKTA YÜZLERCE CANLI VAR
Toprak altındaki canlıların ekosistem için kritik rolüne dikkat çeken Doç. Dr. Duyar, bu konuda toplumsal farkındalığın artırılması gerektiğini vurguladı. Duyar, "Boyutları küçük olduğu ve toprak altında yaşadıkları için bu canlılar genellikle gözden kaçıyor. Ancak yaptığımız ilk incelemelerde dahi, bir çay bardağı toprakta yüzlerce farklı omurgasız canlının yaşadığını tespit ettik. İnsanların bastığı yerin sadece toprak değil, altında yaşam barındıran zengin bir ekosistem olduğunu bilmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı. Karabük'ün %74'lük orman varlığıyla Türkiye'nin önde gelen illerinden biri olduğuna ve Batı Karadeniz'in küresel biyoçeşitlilik sıcak noktalarından birine (Yenice ilçesi) ev sahipliği yaptığına da dikkat çekti.
BİLİMSEL VE EKOLOJİK KATKI HEDEFLENİYOR
Projenin sadece keşif amaçlı olmadığını, aynı zamanda bilimsel ve pratik ekolojik çözümlere de zemin hazırlayacağını belirten Duyar, bölgede daha önce kaydı bulunmayan türlerin bilim dünyasına kazandırılacağını söyledi: "Bilimsel düzeyde ülkemiz biyoçeşitliliğine önemli katkılar sunacağız. Daha önce bölgemizde varlığı bilinmeyen türlerin kaydını yaparak bilimsel yayın haline getireceğiz. Ayrıca, eğer zararlı faunanın doğal yırtıcılarını tespit edebilirsek, hem çevreye zarar vermeyen hem de ekonomik açıdan faydalı mücadele yöntemleri geliştirme imkanı bulabileceğiz."
FİDANLIKLARIN GELECEĞİ TOPRAĞIN ALTINDAKİ CANLILARDA GİZLİ
Doç. Dr. Duyar, açıklamasını projenin uzun vadeli önemine vurgu yaparak tamamladı: "Orman fidanlıklarının geleceği sadece yetiştirilen fidanlarda değil, bu fidanların altında yaşayan küçücük ama ekosistem için çok önemli canlılarda gizlidir. Bu çalışma, ülkemizin biyoçeşitliliğine ışık tutacak ve fidanlıklarımızın geleceğine yönelik sürdürülebilir ekolojik çözümlerin üretilmesine katkı sağlayacaktır."