Jeoloji Mühendisleri Odası Zonguldak İli Temsilcisi Jeoloji Yüksek Mühendisi Ali Baltaş, dünyanın en yaşlı kömürlerinin Karbonifer Dönemi kömürleri olduğuna dikkati çekti.
Gazeteci Orhan Akyüz’ün haberine göre, Baltaş, “Karbonifer Kelimesi Neyi İfade Ediyor” başlıklı sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımında şu ifadeleri kullandı:
“Zonguldak’ta yaşayanlar olarak çok sık duyduğumuz bir kelime var, Karbonifer’. Bu kelime kullanılarak üretilen ve her biri başka bir anlama gelen Karbonifer Havzası, Karbonifer Mostrası, Karbonifer Arşivi, Karbonifer Arazisi, Karbonifer Kömürleri vb. sözleri duymuş olabilirsiniz. Yanı sıra ‘Karbonifer’ kelimesi ile canlı organizmaların yapı taşı olan Karbon molekülünün kastedilip kastedilmediği de yeterince bilinmemektedir.
‘Jeoloji Biliminde Bir Devir Adıdır’
Karbonifer, jeoloji biliminde bir devir adıdır ve birinci jeolojik zamanın altı alt devrinden beşincisidir. Bu dönem İngiliz jeologlarından William Coneybeare ve William Phillips tarafından ilk defa 1822 yılında isimlendirilmiştir. Söz konusu araştırmacılar, o dönemde sanayi kullanılan ve buhar gücü ile çalışan makinalarda yakıt olarak değerlendirdikleri kömürü oluşturan ametal element olan karbondan (C) esinlenilerek, bu zaman dilimine Karbonifer ismini vermişlerdir.
‘354 Milyon Yıl-292 Milyon Yıl Arasındaki Zaman Dilimini Kapsamaktadır’
Karbonifer devri günümüzden önceki 354 milyon yıl ile 292 milyon yıl arasındaki zaman dilimini kapsamaktadır. Bu devirde dünyamızı oluşturan kıta parçaları bir arada ve bilimsel literatürde Pangea adı verilen tek bir kara parçasından oluşuyordu.
‘Dünyanın En Yaşlı Kömürleri Karbonifer Dönemi Kömürleridir’
Bu devirde dünyanın ilk ormanları (Karbonifer Ormanları) ılıman ikliminde de etkisiyle ekvatoral kuşakta bol yağışlı bataklıklarda gelişmiş ve aralarında Zonguldak Taşkömürü Havzası damarlarının da bulunduğu dünyanın en yaşlı kömür damarları çökelmiştir. Bu nedenle dünyanın en yaşlı kömürleri Karbonifer Dönemi kömürleridir. Jeolojik süreçte gelişen kıta hareketleriyle Karbonifer yaşlı kömürler dünyayı oluşturan bütün kıtalara yayılmıştır. Karbonifer döneminden itibaren günümüze kadar geçen bütün jeolojik devirlerde de kömür oluşumu devam etmiştir.
Karbonifer Kelimesi Kullanılarak Oluşturulan Sözcükler!
Bu kısa açıklamalardan sonra ilimizde Karbonifer kelimesi kullanılarak oluşturulan sözcüklerle denilmek isteyenleri kısaca açıklayacak olursak; Karbonifer Havzası deyimi ile ülkemizde koklaşabilir özellikte kömür damarlarını bünyesinde taşıyan ve yer yer Karbonifer yaşlı kayaçların mostralarının görüldüğü Kuzeybatı Anadolu Taşkömürü Havzası, Karbonifer Mostrası veya Karbonifer Arazisi deyimi ile Kuzeybatı Anadolu Taşkömürü Havzasında Karbonifer yaşlı kayaçların yeryüzünde mostra verdiği veya yüzeyde göründüğü alanlar, Karbonifer kömürleri deyimi ile Kuzeybatı Anadolu Taşkömürü Havzasında Karbonifer döneminde oluşan ve koklaşabilir-yarı koklaşabilir özellikte olan kömürler, Karbonifer Arşivi deyimi ile varlığını kara elmasa borçlu olan Zonguldak’ın da içinde konumlandığı Kuzeybatı Anadolu Taşkömürü Havzasında bulunuşundan günümüze kadar geçen süreçte kömür üretimi ve değerlendirilmesi konusunda yazılmış ve çizilmiş elde bulunan her türlü yazılı belge, plan veya haritalar anlatılır.
‘Karbonifer Kelimesiyle Doğrudan Bütün Hidrokarbonlar Kastedilmemektedir!
Fosil yakıtlar (kömür, petrol ve bunlara bağlı olarak oluşan gazlar), karbon ve hidrojenin bir araya gelerek oluşturdukları hidrokarbon bileşikleridir. Karbon içeriği yüksek (%60-90), hidrojen içeriği düşük olan ve katı halde bulunan kömürlere karşın, petrol genellikle sıvı halde bulunur. Kömür ve petrolle birlikte bulunan gazlar ise söz konusu fosil yakıtların türevleri olup, esas olarak metan (CH₄), etan vb. hafif uçucu hidrokarbonlardır. Yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere Karbonifer kelimesiyle doğrudan bütün hidrokarbonlar kastedilmemektedir.”