Yüksek Mahkeme, gazetelere ilan kesme cezası verme yetkisini iptal etti: “Belirsiz, keyfiyete açık, ölçüsüz.”
ANAYASA MAHKEMESİ’NDEN BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜ GÜÇLENDİREN KARAR
Anayasa Mahkemesi (AYM), Basın İlan Kurumu’nun (BİK) gazetelere ve internet haber sitelerine ilan kesme cezası verme yetkisini düzenleyen kanun hükmünü iptal etti. Mahkeme, söz konusu maddenin “hukuki belirlilik” ve “ölçülülük” ilkelerine aykırı olduğuna hükmetti.
Yüksek Mahkeme kararında, kanun maddesinin cezalandırılacak fiilleri, ceza miktarlarını ve sürelerini açık biçimde tanımlamadığını belirterek, bu durumun basın kuruluşları açısından öngörülemez sonuçlar doğurabileceğini vurguladı.
BİK’İN CEZA YETKİSİNE ANAYASAL ENGEL
Karar, Gazeteciler Cemiyeti’nin açtığı dava sonrası gündeme geldi. Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesi, Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun’un 49. maddesinin Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla konuyu AYM’ye taşımıştı.
Başvuruda, basın etiğini koruma amacıyla getirilen yaptırımların sınırlarının açık olmadığı, kanuni güvencelerin eksik olduğu ve Anayasa’nın 13, 26, 28 ve 29. maddeleriyle çeliştiği ileri sürüldü.
“KURAL BELİRSİZ, KEYFİLİĞE AÇIK”
AYM kararında, Basın İlan Kurumu’nun ilan kesme cezası uygulayacağı durumların kanunla değil, yönetmeliklerle belirlendiğine dikkat çekildi.
Bu durumun “keyfi uygulamalara zemin hazırladığı” belirtilen kararda, “idarenin cezai yaptırım yetkisinin ancak açık ve öngörülebilir bir yasa çerçevesinde kullanılabileceği” vurgulandı.
Mahkeme, daha önceki bireysel başvurularda verilen ihlal kararlarına da atıf yaparak, “aynı gerekçelerle maddenin iptali gerektiğine” hükmetti.
“YENİ GÜN HABER AJANSI” KARARI EMSAL GÖSTERİLDİ
AYM, karar gerekçesinde, daha önceki “Yeni Gün Haber Ajansı ve diğerleri” kararına da yer verdi.
O dosyada da Basın İlan Kurumu’nun ceza yetkisinin “basın özgürlüğünü zedelediği”, “ölçüsüz ve sınırları belirsiz” olduğu tespit edilmişti.
Yüksek Mahkeme, bu içtihadı tekrar hatırlatarak, devletin basın özgürlüğünü koruma yükümlülüğüne dikkat çekti.
YARGI YOLUNU KAPATAN DÜZENLEME DE İPTAL EDİLDİ
Anayasa Mahkemesi, ayrıca Basın İlan Kurumu’nun verdiği cezalara karşı yapılan itirazlarda, “itiraz üzerine verilen kararların kesin olduğuna” dair hükmü de iptal etti.
Bu maddenin, hak arama özgürlüğünü kısıtladığı sonucuna varan mahkeme, basın kuruluşlarının adil yargılanma ve yargı yoluna erişim hakkının korunması gerektiğini belirtti.
BASIN CAMİASINDAN MEMNUNİYET: “BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ ADINA ÖNEMLİ BİR ADIM”
AYM’nin kararı, basın ve hukuk çevrelerinde geniş yankı uyandırdı. Gazetecilik örgütleri, iptal kararını “basın özgürlüğü ve ifade hürriyeti açısından tarihi bir dönüm noktası” olarak nitelendirdi.
Kararın, gazetecilerin ve medya kuruluşlarının keyfi yaptırımlara karşı korunması açısından büyük önem taşıdığı belirtiliyor.
İptal kararının ardından, Basın İlan Kurumu’nun cezai yetkilerinin yeniden yasal çerçeveye kavuşturulması ve “basın özgürlüğüyle uyumlu bir sistemin” oluşturulması bekleniyor.
