Oda, Ereğli Müze Müdürlüğü ve Filyos Belediyesine resmi başvuru yaparak yıkımın derhal durdurulmasını talep etti. Ankara Şubesi Yönetim Kurulu, fabrikanın hem endüstri mirası hem de endüstriyel arkeolojik sit alanı niteliği taşıdığını vurguladı.
ENDÜSTRİ MİRASI VE ARKEOLOJİK DEĞERİ TARTIŞMASIZDIR
Mimarlar Odası, fabrikanın mimari yapısı, üretim hikayesi, ülke ekonomisine katkısı ve bulunduğu konum itibarıyla “endüstri mirası” olduğunun altını çizdi. Tios Antik Kenti’nin kalbinde yer alan fabrikanın bulunduğu alanın “endüstriyel arkeoloji alanı” olarak kullanılabileceği kaydedildi. Bu nedenle fabrikanın taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmesi gerektiği ifade edildi.
YIKIMIN SORUMLULUĞU KURUMLARIN ÜZERİNDE OLACAK
Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’na yapılan başvuruya dikkat çekilen açıklamada, yıkım sürecinde imzası bulunan tüm kurumların doğrudan sorumlu olacağı uyarısı yapıldı. Mimarlar Odası, “Söz konusu alanda yapılacak herhangi bir müdahale telafisi güç zararlara yol açacaktır. İlgili kurumların sorumluluğu açıktır” ifadeleriyle uyarıda bulundu.
CUMHURİYETİN KALKINMA HAMLESİNE BÜYÜK KATKI SAĞLADI
Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Derya Başyılmaz, fabrikanın Cumhuriyetin kalkınma hamlesinde önemli bir rol üstlendiğini hatırlatarak şunları söyledi:
“Filyos Ateş Tuğla Fabrikası, demir-çelik, cam, çimento fabrikaları, rafineriler ve enerji santrallerinin ateş tuğlası ihtiyacını karşılayarak ülke ekonomisine çok yönlü hizmetler sundu. Bir Kamu İktisadi Teşebbüsü olarak uzun yıllar Türkiye’nin sürdürülebilirliğine katkıda bulundu.”
SEKTÖRÜN OKULU OLDU, ÇOK SAYIDA TEKNİK ELEMAN YETİŞTİRDİ
Fabrikanın yalnızca üretim tesisi değil aynı zamanda bir okul işlevi gördüğünü dile getiren Başyılmaz, “Sektörünün insan kaynağını yetiştiren fabrika, Filyos’un ekonomik ve sosyal yaşamına yön verdi. Spor kulübü kurarak Zonguldak’ın sportif hayatına renk kattı. Filyos’u bir balıkçı kasabasından sanayi kimliği olan bir kente dönüştürdü” dedi.
ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİNİN TANIKLARINDAN
Başyılmaz, fabrikanın 1945’te inşa edilip 1949’da üretime başladığını ve bu nedenle “Erken Cumhuriyet Dönemi Yapısı” olarak korunması gerektiğini vurguladı:
“Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 1999 yılında aldığı karar gereği 1920-1950 arası yapılar kültürel miras kabul edilmiştir. Filyos Ateş Tuğla Fabrikası, bu karar kapsamında tartışmasız korunması gereken bir endüstri mirasıdır.”
DUBLİN İLKELERİNE ATIF: ENDÜSTRİYEL ARKEOLOJİ KORUNMALI
Mimarlar Odası, ICOMOS-TICCIH tarafından kabul edilen “Dublin İlkeleri”ne atıf yaparak, Türkiye’de endüstriyel arkeolojik alanların korunması için yasal düzenlemelerin yapılması gerektiğini belirtti. Ankara Şubesi, Kültür ve Turizm Bakanlığına bu konuda öneriler sunacaklarını açıkladı.
“SONUNA KADAR TAKİPÇİSİYİZ, GEREKİRSE YARGIYA TAŞIYACAĞIZ”
Mimarlar Odası Ankara Şubesi, fabrikanın yok olmasına izin vermeyeceklerini belirterek şu mesajı paylaştı:
“Kurul derhal Filyos Ateş Tuğla Fabrikasını kültür varlığı olarak tescil etmelidir. Konunun takipçisiyiz. Gerekirse yargıya taşıyarak fabrikanın korunmasını sağlayacağız. Yıkım tehdidi ortadan kalkana kadar tüm hukuki ve bilimsel mücadeleyi sürdüreceğiz.”
