Türk Toraks Derneği, Zonguldak’taki Madencileri Yakından İlgilendiren O Hastalığa Dikkat Çekecek!
Zonguldak’ta Kömürün Gölgesinde Akciğer Sağlığı: Türkiye’de Pnömokonyoz Sorunu ve Çözümleri Toplantısı!
Gazeteci Orhan Akyüz’ün haberine göre, TTD Genel Merkezi tarafından toplantıya ilişkin, şu ifadelere yer verildi:
“Pnömokonyoz, solunabilir inorganik tozların — özellikle kömür tozu, silika ve asbest — uzun süreli solunması sonucu akciğer dokusunda kalıcı hasara yol açan, ilerleyici bir mesleki akciğer hastalığıdır. Zaman içinde akciğer kapasitesini azaltır, solunum yetmezliğine ve erken ölümlere neden olabilir.
Kimler Risk Altındadır?
Kömür madencileri, taş ocakları, seramik ve kumlama işçileri (silika maruziyeti), asbestle çalışan inşaat ve gemi söküm işçileri, yapay taş ve kuartz işleyen atölye çalışanlarıdır.
Hastalık Sessizce Gelişir!
Bu mesleklerde çalışan işçiler, yıllarca tozlu ortamlarda solunum koruması yetersiz koşullarda çalıştıklarında, hastalık genellikle sessizce gelişir ve geç tanı konulduğunda geri dönüşsüz hale gelir. Türkiye’de farklı sektör çalışmalarında pnömokonyoz olguları özellikle erkek işçiler ve maden çalışanlarında yoğunlaşmaktadır.
2024 Yılında 888 Meslek Hastalığının 114’ü, Pnömokonyozlardan Oluşmaktadır!
Pnömokonyoz, önlenebilir bir hastalık olmasına rağmen hâlâ ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunu olarak varlığını sürdürmektedir. Türkiye’de bildirilen mesleki akciğer hastalıkları içinde pnömokonyoz olguları büyük bir paya sahiptir. 2024 yılı SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) istatistiklerinde 888 meslek hastalığının 114’ü pnömokonyozlardan oluşmaktadır.
Zonguldak Kömür Havzasında Pnömokonyoz Sıklığı Dikkati Değer Düzeyde!
Zonguldak kömür havzasında yapılan çalışmalarda, madenciler arasında pnömokonyoz sıklığının yıllar içinde azalsa da hâlâ dikkate değer düzeyde olduğu ve toz kontrolü, havalandırma, periyodik sağlık izlemleri gibi koruyucu uygulamaların güçlendirilmesi gerektiği bildirilmektedir.
Yer Altında Emek Verenlerin Sağlığını Korumak Toplumsal Sorumluluktur!
4 Aralık Dünya Madenciler Günü’ne yaklaştığımız bu günlerde, yer altında emek veren tüm çalışanların sağlığını korumanın yalnızca bir zorunluluk değil, toplumsal bir sorumluluk olduğu gerçeği bir kez daha karşımıza çıkmaktadır.
Toplantının Hedefleri!
• Bölgedeki pnömokonyoz yükünü ve güncel verileri paylaşmak,
• Toz ölçümü, mühendislik kontrolleri ve kişisel koruyucu ekipman uygulamalarını tartışmak,
• İşçi sağlığı izlemi ve erken tanı programlarını güçlendirmek,
• Politika yapıcılarla somut öneriler geliştirmek.
Uyarılar!
• Türkiye’de pnömokonyoz hâlâ en sık görülen mesleksel akciğer hastalığıdır ve tanı çoğu zaman geç konulmaktadır.
• Resmî istatistikler, gerçek yükü yansıtmamakta olup, buzdağının yalnızca görünen yüzüdür. Bildirilen meslek hastalığı sayısı bunun çok altında kalmaktadır. Bu durum, ülkemizde pnömokonyozun ciddi şekilde az tanı ve az bildirim sorunuolduğunu göstermektedir.
• Güncel çalışmalar, pnömokonyozun yalnızca kömür madencilerinde değil; yapay taş ve mermer işleme, tünel ve inşaat işleri, dökümhaneler, kumlama, seramik, diş protez laboratuvarları gibi sektörlerde de hızla arttığını göstermektedir.
Çözüm Önerileri!
• Yüksek riskli sektörlerde (kömür, taş ocakları, tünel işleri, döküm, inşaat, yapay taş) tek merkezden yürütülen ulusal bir pnömokonyoz kayıt ve izlem sistemi kurulmalıdır.
• Ülkemizde halen kullanılan 2.4 mg/m³ (kömür tozu) ve 3 mg/m³ (respirabl toz) sınırları, güncel bilimsel veriler ışığında güncellenmelidir.
• Mekanize madencilik yatırımlarının teşvik edilmesi ve yarı mekanize–klasik ocakların kademeli olarak dönüştürülmesi planlanmalıdır.
• Yapay taş işleme atölyelerinde görülen yeni nesil, agresif seyirli silikozis için
ülke çapında özel bir erken tanı ve tarama programıoluşturulmalıdır.
21-22 Kasım 2025 tarihlerinde karaelmas diyarımız Zonguldak ilinde Türk Toraks Derneği (TTD) Mesleksel Akciğer Hastalıkları Çalışma Grubu ve TTD Batı Karadeniz Şubesi işbirliği ve TTD Genel Merkezi’nin desteği ile “Türkiye’de Pnömokonyoz Sorunu ve Çözümleri” konulu toplantı gerçekleştirilecektir.
Bölge, Toplantı İçin Önem Arz Etmektedir!
Kömür madenlerinin yoğun olduğu, kömürle işlem yapan termik santraller ve seramik fabrikalarının da olduğu bölge bu toplantı için ayrı önem taşımaktadır. Göçükte kalma, grizu patlaması ve daha bir çok iş kazasının ve faciasının yanısıra, solunan inorganik tozlara bağlı olarak bölgede pnömokonyoz önemli bir sorun olarak devam etmektedir.
İşte bu toplantı, bu çalışanlarımızda akciğer sağlığı ve işçi sağlığı için içimizden kopan bir çığlık, bir çağrıdır. Pnömokonyozda son durum, alınabilecek önlemler ve tedbirleri tüm kurumlardan temsilcilerle birlikte çalışanlarımızın yararına olacak her öneri ve katkı değerlidir. Toplantı dahilinde kömür madeni gezisi de planlanmış olup yerin yüzlerce metre altına canlarını riske atarak inip, kömür üretimi yapan madencilerimizin çalışma ortamını kısa süre de olsa soluma imkanı bulunacaktır.
Anlamlı Şiir!
Toplantı davetimizi Zonguldak’tan makine mühendisi Mustafa Eğriboyun’un şiiri ile tamamlamak anlamlıdır;
Çelik kafeslerle her gün
Mezarımıza gönüllü indik
Derin mi derin
Beş yüz altmış metre altında
Deniz yüzeyinin
Ocaklarda ciğerlerimizi tükettik
Evlerinizi ısıttık, sobalarınızda alevdik
Bir grizu patlamasıyla sarsıldık
Lime lime olduk, parçalandık
Siz şöyle bir kımıldadınız
Öyle derindi ki uykunuz
Yeniden daldınız
Bu hiç değişmedi tarihte
Yanan hep bizdik
Sizler kömür sandınız.”
