Zonguldak’ta son yıllarda yerel ve geleneksel mutfağa olan ilginin artmasıyla birlikte, halk arasında çükündür olarak bilinen pancar yeniden sofralardaki yerini almaya başladı. Karadeniz’in kırsal bölgelerinde eskiden sıkça tüketilen çükündür, özellikle kış aylarında yapılan çorba, salata ve ekşili yemeklerle hatırlanıyor.
Zonguldak’ın köy pazarlarında tezgâhlarda daha sık görülmeye başlayan çükündür, hem ekonomik oluşu hem de besleyici özelliğiyle dikkat çekiyor. Özellikle Ereğli, Devrek ve Alaplı çevresinde yaşayan vatandaşlar, çükündürle yapılan yoğurtlu salata ve çükündür çorbasının geçmişten bugüne uzanan bir gelenek olduğunu ifade ediyor.
Yöre halkı, çükündürün eskiden “yokluk yemeği” olarak görüldüğünü ancak günümüzde sağlıklı beslenme trendleriyle yeniden değer kazandığını söylüyor. Zonguldaklı ev hanımı Ayşe K., “Eskiden annem pancarı haşlar, sarımsaklı yoğurtla karıştırırdı. Şimdi çocuklarım da severek yiyor,” sözleriyle çükündürün kuşaklar arası yolculuğunu anlatıyor.
Uzmanlar ise pancarın lif, demir ve antioksidan açısından zengin olduğuna dikkat çekerek, çükündürün özellikle kış aylarında bağışıklık sistemini desteklediğini belirtiyor. Zonguldak’ta bazı yerel lokantaların da menülerine çükündürlü yemekleri eklemeye hazırlandığı ifade ediliyor.
Yerel ürünlerin korunması ve tanıtılması açısından çükündürün önemli bir değer olduğunu vurgulayan üreticiler, bu tür geleneksel lezzetlerin Zonguldak mutfağının kültürel mirası olarak yaşatılması gerektiğini dile getiriyor.
Zonguldak’ta yalnızca bir sebze değil; geçmişin sofralarından bugünün mutfağına uzanan bir kültür tadı olarak yeniden hatırlanıyor. İşte Çükündürle alakalı bir kaç tarif...
Çükündür Çorbası
Malzemeler
2 adet çükündür (pancar)
1 soğan
1 yemek kaşığı salça
1 su bardağı haşlanmış yeşil mercimek
1–2 diş sarımsak
Tuz, karabiber, pul biber
2 yemek kaşığı sıvı yağ
6 su bardağı su veya et suyu
Yapılışı
Çükündürleri soyup küp küp doğra.
Soğanı ve sarımsağı yağda kavur.
Salçayı ekleyip kokusu çıkana kadar çevir.
Çükündürleri ve mercimeği ekle.
Suyunu koyup pancarlar yumuşayana kadar pişir.
Tuz ve baharatları ekleyip birkaç dakika daha kaynat.
Çükündür Salatası (Haşlama)
Malzemeler
3 adet çükündür
2 diş sarımsak
Zeytinyağı
Limon suyu veya nar ekşisi
Tuz
İsteğe bağlı yoğurt
Yapılışı
Çükündürleri haşla, kabuklarını soy.
Küp küp ya da rendele.
Sarımsak, zeytinyağı, limon ve tuzla karıştır.
Yoğurtla karıştırabilir ya da üzerine gezdirebilirsin.
Ekşili Çükündür Yemeği
Malzemeler
4 adet çükündür
1 soğan
1 yemek kaşığı biber salçası
1 yemek kaşığı nar ekşisi veya sumak suyu
Zeytinyağı
Tuz, pul biber
Yapılışı
Soğanı zeytinyağında kavur.
Salçayı ekle.
Doğranmış çükündürleri ekleyip karıştır.
Üzerini geçecek kadar su ekle.
Yumuşayınca nar ekşisini koy, birkaç dakika kaynat.
Çükündür Kavurması
Malzemeler
Haşlanmış çükündür
Soğan
Tereyağı veya zeytinyağı
Tuz, karabiber
Yapılışı
Soğanı yağda kavur.
Doğranmış çükündürü ekle.
Baharatlarla tatlandır, birkaç dakika çevir.
