Şeker, ceviz içi ve çöven otu suyu kullanılarak kazanlarda kaynatılan bu sert helva, özellikle Devrek ve Gökçebey ilçelerinde yapılırdı.
ÇÖVEN OTU VE ZONGULDAK CEVİZİYLE ÖZGÜN BİR LEZZET
Helvanın ana malzemeleri arasında Zonguldak cevizi ile bölgeye özgü çöven otu yer alıyor. Beyazlatıcı özelliğiyle bilinen çöven otunun suyu, helvaya karakteristik rengini kazandırıyor. Şekeri ise genellikle evlerin bahçelerinde yetiştirilen pancardan elde ediliyor. Tamamen doğal ürünlerle yapılan bu helva, organik beslenmeye örnek bir tat sunuyor.
TAK TAK SESİNDEN İSMİNİ ALDI
“Tak tak” ismi, helvanın oldukça sert yapısından geliyor. Parçalamak için kaşık, tokmak ya da çekiçle vurulduğunda çıkan ses, bu adı almasına neden olmuş. Bazı yörelerde “ceğüzlü helva” olarak da bilinen ürün, bölgenin kültürel mirası açısından özel bir öneme sahip.
TAK TAK’TAN ŞAKŞAK’A: PATENT GEREDENİN
Ancak bu geleneksel Zonguldak lezzeti, ne yazık ki Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Gerede adına “Gerede Şak Şak Helvası” olarak 2020 yılında tescil edildi. 2019 yılında Gerede Ticaret ve Sanayi Odası’nın yaptığı başvuru sonucu Zonguldak’ın yıllardır sahiplendiği helva, resmen başka bir kentin ürünü oldu.
ZONGULDAK KÜLTÜRÜNÜ KAYBEDİYOR
Sinop’tan Bayburt’a kadar birçok il, bu ve benzeri geleneksel ürünleri kendi adlarına tescil ettirmeye çalışıyor. Zonguldak’ta ise bu konuda yeterli başvuru yapılmadığı için birçok yerel ürün başka şehirler tarafından sahipleniliyor. Kültürel mirasa gereken özenin gösterilmemesi, Zonguldak mutfağının zenginliğini tehlikeye sokuyor.
YEREL DEĞERLERE SAHİP ÇIKILMALI
Uzmanlar ve kültür araştırmacıları, Zonguldak’ın sahip olduğu geleneksel tatlara, özellikle de “Tak Tak Helvası” gibi ürünlere sahip çıkılması gerektiğini vurguluyor. Aksi halde, kent kültürü dışa bağımlı hale gelecek ve gelecek kuşaklar bu eşsiz tatları tanıyamayacak.
