Jeoloji Mühendisleri Odası Zonguldak İli Temsilcisi Jeoloji Yüksek Mühendisi Ali Baltaş, kanlı ay tutulmasına yönelik dikkat çekici ilginç değerlendirmelerde bulundu.
“KANLI AY OLAYININ YER KABUĞUNDA MEYDANA GELEN OLAYLARA ETKİSİ OLUR MU?”
Gazeteci Orhan Akyüz’ün haberine göre, Baltaş, sosyal medya hesabından şu ifadeleri kullandı:
“Kanlı ay olayının yer kabuğunda meydana gelen olaylara etkisi olur mu? Gök bilimcilerin yaptıkları açıklamalara göre, ülkemizde 2025 yılındaki kanlı ay olayı, yani ay tutulması 7 Eylül 2025 Pazar gecesi Türkiye saatiyle 18.28'de başlayacakmış. Tam tutulma evresi ise saat 20.30'da başlayarak saat 21.52'ye kadar sürecekmiş.
‘BASIN VE SOSYAL MEDYADA ÇOK SAYIDA GERÇEKLİKTEN UZAK VE ÇARPITILMIŞ YORUMLAR PAYLAŞILMAKTADIR’
Bu konuda basın ve sosyal medyada çok sayıda gerçeklikten uzak ve çarpıtılmış yorumlar paylaşılmaktadır. Buradan hareketle kendi uzmanlık alanımızdan bir bakış açısıyla kanlı ay olayının yer kabuğunda meydana gelen deprem, fay, kırık ve çatlak, heyelan ve obruk vb. olaylara etkisi olur mu? Konusunu açıklamaya çalıştım.
‘KANLI AY OLAYINDA DÜNYA, GÜNEŞ İLE AY ARASINA GİRER VE AYA DOĞRUDAN GÜNEŞ IŞIĞI ULAŞAMAZ’
Halk arasında kanlı ay olarak gök olayı, aslında tam ay tutulmasıdır. Kanlı ay olayında dünya, güneş ile ay arasına girer ve aya doğrudan güneş ışığı ulaşamaz. Bunun yerine dünya atmosferinden kırılarak geçen ışık, aya ulaşır. Atmosfer, mavi ve kısa dalga boylarını daha fazla dağıttığı için ay kırmızımsı-turuncu renklerde görünür. Söz konusu tutulma sırasında ayın dünya üzerindeki çekim gücünde bir değişiklik meydana gelmez. Yani normal dolunay da ne kadar oluyorsa, kanlı ay olayında da o kadar olur.
Bilindiği gibi dünyadaki gelgitlerin başlıca ana sebebi ayın dünya üzerinde oluşturduğu çekim etkisidir. Bu etki, dolunay dönemlerinde en yüksek seviyeye ulaşır ve okyanuslarda olduğu gibi yer kabuğunda da milimetre–santimetre seviyesinde gelgit hareketleri meydana gelir. Bu etki, dolunay dönemlerinde en güçlü halini alır ve bilim insanları da bu olayı gelgit gerilmesi (tidal stress) olarak isimlendirirler.
‘DÜNYA GENELİNDE FARKLI FİZİKSEL ÖZELLİKLERE SAHİP VE ÇEŞİTLİ KAYAÇ TÜRLERİNDEN OLUŞAN YER KABUĞUNUN KALINLIĞI YER BİLİMCİLER TARAFINDAN YAPILAN HESAPLAMALARA GÖRE 35 KİLOMETREDİR’
Dünya genelinde farklı fiziksel özelliklere sahip olan ve çeşitli kayaç türlerinden oluşan yer kabuğunun kalınlığı yer bilimciler tarafından yapılan hesaplamalara göre ortalama 35 km’dir. Kıtalarda yer kabuğunun biraz daha kalın olduğu ve ortalama 40 km’ye ulaştığı değerlendirilmektedir. Sonuç olarak bu etki yer kabuğu hareketlerinde; deprem, fay, kırık ve çatlak, heyelan ve obruk vb. olayların oluşumunda ekstra bir artışa yol açmaz. Ayrıca, istatistik olarak da kanlı ay olayının meydana geldiği zamanlarda dünya üzerinde söz konusu olayların arttığına veya azaldığına ilişkin bilimsel bir veri bulunmamaktadır.
‘KANLI AY OLAYININ NE ZAMAN GERÇEKLEŞECEĞİ, GÖK BİLİMCİLER TARAFINDAN ÖNCEDEN HESAPLANABİLMEKTEDİR’
Depremlerin ne zaman olacağı önceden tahmin bile edilememesine karşın kanlı ay olayının ne zaman gerçekleşeceği, gök bilimciler tarafından büyük hassasiyetle önceden hesaplanabilmektedir.”
Muhabir: Orhan Akyüz
